Ont-moeten

"Ik moet eerst boodschappen doen"
"Ik moet nodig op bezoek bij mijn moeder"
"Ik moet afvallen"
"Ik moet naar bed"
"Ik moet met mijn vriendin afspreken"
"Ik moet iedere dag stille tijd houden"
"Ik moet naar mijn werk"
"Ik moet altijd bereikbaar zijn"
"Ik moet helpen op de basisschool van mijn kind"
"Ik moet naar die verjaardag"
"Ik moet..."

Moeten, volgens het woordenboek, betekent als eerste: gedwongen zijn. Als tweede betekenis heeft moeten: noodzakelijk zijn.

In mijn praktijk, Voltooid Verleden Tijd, waar ik werk als individueel- en relatietherapeut kom ik het in bijna ieder gesprek tegen: "Ik moet..." Heel vaak is dat een opmerking die wijst naar iets waar men zich gedwongen toe voelt. Soms door anderen die druk uitoefenen, maar meestal doordat men denkt dat een ander het van hen verwacht en ze eigenlijk aan die verwachting willen voldoen.

Ik heb zelf jaren lang geleefd vanuit "ik moet...". En daar ging ik heel ver in. Ik keek nauwelijks naar wat ik zelf wilde of leuk vond, maar was voortdurend op zoek naar dingen die ik kon doen om het anderen maar naar de zin te maken. Ik dwong mezelf om naar verjaardagen te gaan terwijl ik me altijd verloren voelde in gezelschappen. Ik dwong mezelf op kraamvisite te gaan en leuk te doen terwijl mijn buik zo leeg voelde. Zelfs bij ingrijpende beslissingen keek ik niet naar wat ik zelf wilde, maar liet ik het afhangen van wat anderen het beste voor mij vonden. Ik herinner me mijn studiekeuze in Havo 5 nog als de dag van gister. Ik had in gedachten om naar de Pabo te gaan. Juf worden leek me superleuk. Ik had in mijn leven veel waardering voor de leerkrachten en docenten die altijd voor me klaar stonden als ik het moeilijk had. Ik ging voor een studiekeuze gesprek naar de decaan. Een man voor wie ik eigenlijk een beetje bang was omdat hij alles altijd zo goed wist en ik niet precies hoogte kon krijgen wat hij over mij, de onzekere, vaak verdrietige en tobbende puber, dacht. Hij vroeg mij wat ik ging doen na Havo 5. Ik zei dat ik dacht dat ik wel naar de Pabo wilde. Binnen een kwartier had hij het uit mijn hoofd gepraat en meldde ik me aan voor de Sociale Acedemie om daar SPH te gaan studeren. Pabo was niks voor mij, zei de beste man. Altijd maar met kinderen, na een paar jaar zou ik het zat zijn en had ik wel nagedacht over de vakanties? Als leerkracht ben je alleen maar in de schoolvakanties vrij... Nee, geen Pabo, ik zou veel beter op m'n plek zijn in de hulpverleningswereld. Oké... dat moest dan maar... en daar ging ik!

Ik moet... Door te leven als iemand die van alles moet van zichzelf en van (soms denkbeeldige) anderen, raakte ik mezelf kwijt. Ik moest actief zijn in de kerk... tjonge... wat heb ik gerend en gediend. Ik maakte de notulen van de vergadering en in het slechtste geval werden die de ochtend na de vergadering verzonden. Maar dat was dan toch eigenlijk wel wat aan de late kant.
Ik moest opgewekt en blij zijn, want ik was tenslotte bevrijd van depressie en ik zou God eigenlijk te schande zetten als ik zou zeggen dat mijn sombere klachten en nachtmerries terug waren gekomen.

Heel langzaam, maar zeker (!), met hulp van vrienden en een geweldige psychologe leerde ik dat ik ook anders in het leven kon staan.
In plaats van te leven uit "ik moet" leerde ik te leven vanuit "ik mag" en "ik wil" en "ik ga". Dat was bevrijdend. Hoewel... in eerste instantie vooral doodeng! Ik herinner me de allereerste keer dat ik "nee" zei tegen iets waar ik voor die tijd zeker weten vanuit mijn ik-moet-houding "ja" op zou hebben gezegd. Het ging om een klusje op school waar ik voor benaderd werd. Er was geen echte reden waarom ik het niet zou doen, ik had tijd, ik kon het, mijn kinderen bezochten de school... Maar ik wilde het niet! Ik hoorde mezelf tot mijn uiterste verbazing zeggen: "Uh... nou... nee, een andere keer misschien..." Toen ik de telefoon had neergelegd zei ik hardop tegen mezelf: "YES!!! Ik kan het!" Ik voelde me opgelucht en vrij. Natuurlijk ging het niet in één keer altijd goed. Het gaat nog steeds wel eens mis. Maar nu kan ik erover nadenken en op dingen terug komen.

Ik moet... herkenbaar voor jou? Vraag jezelf eens af: Van wie moet ik dat? Is dat echt zo, of denk ik dat anderen het van mij verwachten? Wat zou er gebeuren als je het gewoon eens niet deed?
Ga er eens een weekje op letten: Waarom doe ik wat ik doe?
Het mooie is namelijk dat als je dingen doet omdat je ze wilt, en je er bewust voor kiest, je er energie uit krijgt en het je een tevreden gevoel geeft. Natuurlijk blijven er dingen die niet leuk zijn om te doen maar die noodzakelijk zijn, of waar je verantwoordelijk voor bent. Maar de meeste dingen die we nu van onszelf "moeten", daar kwellen we onszelf nodeloos mee. We denken dat als wij het niet doen, anderen ervan in de problemen komen, of dat we anderen dan opzadelen met iets.

Ont-moeten dus! Als je dat gaat doen ontmoet je allereerst jezelf! Je komt in contact met wat jij wilt, waar jouw passie ligt, waar jij van droomt (maar niet durft uit te voeren), waar jij energie van krijgt. Jij bent uniek en jij mag leven en genieten. Jij mag de talenten en eigenschappen die God in je gelegd heeft ontwikkelen en gebruiken. Dus... doen wat bij jou past! Zijn wie jij bent (niet hoe de ander vindt dat je moet zijn). Is zorgzaam zijn jouw talent?! Zorg! Maar sta je voor iedereen klaar omdat je het gevoel hebt dat je dat moet doen... stop er dan mee! Ont-moet!
Als je jezelf ont-moet hebt, en je meer zicht krijgt op wie jij bent en waar jouw sterke kanten liggen, dan kun je vandaar uit de ander ontmoeten! Dan mag je delen van waar jouw hart vol van is en jouw talenten inzetten op de plek waar je bent.

Ontmoeten doet goed, zegt een spreekwoord. Helemaal mee eens!
Ont-moeten doet goed!!!