Verloren in de kerk

Meer christen, minder kerkmens

‘Ik voelde me altijd verloren na afloop van de kerkdienst’. 

Zomaar een zin uit Adem in Adem uit, mijn nieuwe boek dat bijna uitkomt. Toen ik het manuscript voor de allerlaatste keer doornam sprong dit zinnetje eruit. Ik moest erom grinniken en liet het lezen aan de uitgever. Theo reageerde: ‘Mooie titel voor een boek’. Laat ik beginnen met een blog.

 

Vanmorgen hadden we een fantastische preek (vond ik). De eerste zin was dan ook meesterlijk gevonden: ‘Christenen zijn hypocriet!’, zo opende de spreker zijn betoog. Ja, dan heb je mijn aandacht. Ik ken heel veel mensen die teleurgesteld zijn geraakt in de kerk, of misschien is het eerlijker om te zeggen: in de christenen die de kerken bezoeken of leiden. Aan het eind van 2015 schreef ik in één van mijn blogs dat ik meer christen en minder kerkmens was geworden. Dit proces zet zich nog steeds door. Ik ben zeker wel lid van een gemeente en ik kom er ook wel, al is het niet iedere zondag. Toch is de kerk wat mij betreft niet de plek waar ik mijn ongelovige vrienden of bekenden mee naar toe zou vragen. 

(Ver)oordelen

Vandaag ging de preek over Matteüs 23, het hoofdstuk waarin Jezus met scherpe, maar zeker ook humoristische opmerkingen, de farizeeën van die tijd (de geestelijk leiders) de les leest. Met voorbeelden uit de praktijk legt Jezus de vinger op de zere plek als Hij zegt:

Wacht maar, schriftgeleerden en Farizeeën! Huichelaars! Want u geeft aan God het tiende deel van kruiden als munt, dille en komijn, maar de belangrijkste voorschriften in de wet verwaarloost u, zoals recht, barmhartigheid en trouw. Juist deze dingen moet u doen zonder die andere te laten. (Matt. 23:23)

 

Wat is Jezus toch vlijmscherp en recht door zee! Je kunt je aan alle regeltjes houden, maar dan nog niet laten zien waar het om gaat: Recht, barmhartigheid en trouw! De afgelopen tijd ben ik, door mijn kloosterweekend en door mijn studie, stilgezet bij het thema ‘(ver)oordelen’. Ik ben me bewust geworden, pijnlijk bewust, dat dit is waar ik zo vaak de mist mee ben in gegaan en nog wel ga. En waar ook de kerk (en dan heb ik het over de hele grote algemene kerk... in al zijn diversiteit) regelmatig de plank misslaat. Er gebeuren dingen die we niet begrijpen, of die niet in ons straatje passen en we hebben er direct een mening en oordeel over. 

Regels of liefde?

Ik denk aan thema’s als: echtscheiding (en hertrouwen), samenwonen, homoseksualiteit, genderproblematiek, vreemdgaan, vrouwen in het ambt (of juist niet), werken of winkelen op zondag en ga zo maar door. Zodra iets in tegenspraak is met ‘onze waarheid’ schieten we in de verdediging en proberen we (het liefst door met zoveel mogelijk bijbelteksten elkaar om te oren te slaan) ons gelijk te halen en de ander daarmee te veroordelen. Het gaat ons opeens om de regels, om hoe het hoort en hoe we het altijd geleerd hebben, en niet meer om de mens tegenover ons. Veilig voor ons, pijnlijk voor de ander. 

 

Ik wil het niet meer. Ik wil niet meer veroordelen. Wie ben ik dat ik het allemaal zou weten? Hoezo zou ik gelijk hebben en die ander niet? Heb ik in de schoenen van die ander gestaan? Heb ik een stukje van zijn weg gelopen? Ik vind Jezus’ woorden geweldig: Het gaat om recht, barmhartigheid en trouw! Of, zoals de spreker vanmorgen zei: ‘De geest van de wet is liefde!’ Het gaat niet om de regels maar waar ze voor bedoeld zijn: elkaar liefhebben. Zoals Jezus het ooit samenvatte: Heb God lief boven alles en je naaste als jezelf. 

 

Verloren in of na de kerkdienst. Bij mij had het te maken met mijn gebrek aan zelfvertrouwen en mijn gebroken zelfbeeld. Ik vond geen aansluiting bij de rest en voelde me er buiten staan. Veel mensen voelen zich verloren in de kerk omdat hun verhaal er niet mag zijn, of zij niet geaccepteerd worden in wie ze zijn. Wat intriest... en wat zou Jezus daarvan zeggen? 

 

Er zijn uitzonderingen... gelukkig... er zijn warme, betrokken, niet-veroordelende gemeenschappen waar de liefde van Jezus, barmhartigheid, recht en trouw hoog in het vaandel staan. Ik wil niet iedere kerk of gemeente over één kam scheren. Ik wil het vooral bij mezelf houden en mezelf de spiegel van Jezus voorhouden: gaat het mij om de regeltjes naleven, of gaat het me om de geest van de wet? Recht, barmhartigheid en trouw... samengevat in het woord ‘Liefde’. 

Spiegel jezelf!

Voor de christenen onder de lezers: Lees Matteüs 23 eens en leg het naast je eigen leven!
Voor de niet-christenen onder de lezers: Kijk niet teveel naar ‘de kerk’, maar kijk vooral naar diegenen die christen zijn en die iets (Iemand) hebben waar jij jaloers op bent!