zaterdag 16 september 2017

Voelen, durven, doen

De school is weer begonnen


Na een lange zomervakantie is het dit weekend weer zover. Studieweekend. Weekend 1 van jaar 3 van de opleiding Ervaringsgerichte Psychosociale Hulpverlening en Gestalt Gezinstherapie aan het Kempler Instituut Nederland.

Ik heb er zin in. Ik ben goed voorbereid, heb me verdiept in de literatuur en het bijbehorende huiswerk gemaakt. Nieuw dit jaar is dat we starten met een bespreking van onze leerdoelen voor komend jaar. De afgelopen zomermaanden ben ik daar in gedachten regelmatig mee bezig geweest en ik heb mijn bevindingen aan papier toevertrouwd.
Vrijdagmiddag is het mijn beurt en ik lees mijn epistel voor:

De I onder de punt

Het is juni 2017. Het laatste opleidingsweekend van het tweede jaar is achter de rug. Een weekend waarin ik enorm geconfronteerd ben met mezelf. Een weekend met liters tranen maar vooral ook inzicht. Een paar dagen later schrijf ik mijn evaluatie van het jaar en sta ik stil bij wat ik volgend jaar wil leren.

Ik ben in jaar twee bezig geweest met twee leerdoelen: 
1. Minder bescheiden zijn 
2. Van binnen naar buiten werken: stilstaan bij wat ik ervaar, denk, voel en dat naar buiten toe communiceren

Ik heb op beide punten vooruitgang geboekt maar ik ben nog niet tevreden. Ik wil er verder mee en formuleer een nieuw leerdoel:

Ik ga dat wat ik gewaar word (voel, denk en opmerk) uitspreken in de groep. Ook, of beter gezegd: juist als het gaat om ‘negatieve’ gewaarwordingen (ongemakkelijkheden of irritaties, kritische noten, confrontaties, persoonlijke pijn en verdriet).

Het voelt als de puntjes op de i zetten. Ik ben goed bezig, nu nog een schepje erboven op en dan kan ik over twee jaar als een stabiele en professionele therapeut afstuderen.

Door de zomervakantie heen druppelen langzaam de leerpunten van de intervisieleden binnen. En dan de evaluatie van de staf. Er komt veel overeen met wat ik zelf al heb geconstateerd en bedacht. Het centrale thema is stilstaan bij mezelf en goed in de gaten houden wat ik zelf nodig heb.

Maar is het wel zo dat ik de puntjes op de i moet zetten? Als ik de evaluatie van de staf lees wordt het me helder. Als het gaat over betrokkenheid, het doorzien van patronen, er zijn voor een ander en leiding geven gaat het inderdaad over de puntjes op de i zetten. Maar als het gaat over mezelf uitspreken, confronteren, afwijkende reacties geven, stilstaan bij wat ik nodig heb van de ander en stilstaan bij mezelf gaat het over de I onder de puntjes. De puntjes heb ik afgelopen jaren wel gezet op deze onderdelen. Dit jaar wordt het tijd voor het grovere werk.

Ik vind dat spannend, maar ik wil het wel aangaan. De trainers zeggen in hun evaluatie: Minder gevend aanwezig zijn en uitspreken wat jij ziet als vervelend en niet helpend. Word maar eens lekker asociaal en veeleisend.

Asociaal zal ik niet worden, omdat dat niet bij mij past en ik zo ook niet wil zijn, maar het idee begrijp ik. Laat ik dit jaar nou eens vooral met mezelf bezig zijn in plaats van met de hele wereld te redden. Hoe ik dat denk te gaan doen? Als eerste: ik ben gestart met leertherapie. Dat helpt me om me te focussen op mezelf en bezig te zijn met mijn proces. In leertherapie heb ik meteen een nogal schokkende ontdekking gedaan. Als ik zo met mezelf omga als de laatste periode van het tweede jaar, als ik mijn lichaam uitschakel en mijn gevoel bestempel als belachelijk, als ik als een malle door het leven raas, mezelf op laat jagen door mijn redderscomplex, dan ben ik mezelf emotioneel en fysiek aan het misbruiken. Dan doe ik hetzelfde als wat anderen eerder bij mij deden. En ben ik aan het overleven.

Ik wil dat niet meer. En het hoeft ook niet meer. Ik hoef niet te overleven, ik mag leven. Voor dit studiejaar heb ik mezelf dan ook voorgenomen om meer te komen met mezelf. Met wat me raakt, met wat ik irritant vind, misschien wat vaker een inbreng (ik heb thema’s genoeg). Wat ik daarin van jullie nodig heb is soms een duwtje in de rug. Omdat mijn neiging is om me terug te trekken en te verdwijnen als het over mezelf gaat.

Aan het eind van jaar drie wil ik dat de I goed zichtbaar is. Vetgedrukt hoeft nog niet maar wel zichtbaar. De I van Ik. Dus dat ik zichtbaarder ben geworden. Zichtbaarder en transparanter, eerlijker, en daardoor completer. Ik heb er zin in. Kom maar op met dit jaar.

Aan de slag


Afgelopen week ben ik gestart met leertherapie. Dat wil zeggen dat ik gesprekken heb met een therapeut om zo mijn eigen persoonlijke ontwikkeling en proces inzichtelijk te krijgen en te werken aan mezelf. In leertherapie ben ik stilgezet en heb ik oefeningen mee gekregen. Elke dag even stilstaan. Wat voel ik, wat gebeurt er, wat merk ik op, welke gedachten komen langs, wat doet mijn lichaam? Een oefening die niet vanzelf gaat bij mij maar waar ik me in wil trainen.

Frappant is dat het dit weekend regelmatig gaat over stilstaan bij jezelf. Ik vind het grappig om te zien dat wat ik ingewikkeld vind, voelen en stilstaan, voor heel veel anderen ook een thema is. Ik merk ook dat het me steeds beter afgaat om op te merken wat er bij mij gebeurt en dat slechts ‘te constateren’ en niet meteen te bekritiseren of te veroordelen bij mezelf.

Dit weekend is voor mij een grote oefening in stilstaan bij mezelf en te kijken naar wat ik wil en waar ik behoefte aan heb. Ik merk hoe snel ik geneigd ben te kijken naar de ander. Wat heeft die nodig, wat zou hij verwachten, wat kan ik doen om te helpen? En voor ik het weet ben ik alweer weg bij mezelf en de ander aan het ‘redden’.

Voelen, durven, doen.


Zaterdagochtend ben ik veel te vroeg wakker nadat ik veel te laat naar bed ben gegaan. Ik lig in bed en doe mijn ‘gewaar zijn oefening’. Mijn hoofd zit vol gedachten en ik denk terug aan de leertherapie. Gedachten kun je zien als auto’s op de snelweg. Ze razen voorbij. Er zijn mooie, lelijke, oude, nieuwe, gedeukte en beschadigde auto’s bij. Jij staat aan de kant van de snelweg en je laat ze langs komen. Ze komen, ze gaan. De valkuil is dat als zo’n auto langskomt, snelheid mindert en even stilstaat, je geneigd bent in te stappen. En dan gaat het mis... want dan ben je geen toeschouwer meer, dan zit je erin!

In mijn hoofd razen de gedachten voorbij. Ik kijk ernaar en langzaam wordt het rustiger op de snelweg in mijn hoofd. Ik word me langzaam maar zeker bewust van iets dat ik anders wil. Ik bekijk het thema aan alle kanten, laat alle auto’s passeren, en weet dan heel zeker wat me te doen staan. Ik voel me rustig worden en neem een besluit. Straks ga ik in de groep vertellen dat ik wil veranderen van intervisiegroep. Waarom? Omdat ik denk dat dat voor dit jaar voor mij het beste is. Gezien mijn leerproces.

Ik weet wat ik wil en waarom. Durf ik het aan te gaan? Durf ik straks iets te doen terwijl ik weet dat anderen dat jammer vinden? Durf ik voor mezelf te kiezen? Ja, ik durf het, en gooi het meteen maar in de groep als de dag start. Ik voel me super opgelucht en sterk. De dag verloopt goed en ik geniet van alles dat langs komt en gebeurt. Ik heb schik, maak aantekeningen en tekeningetjes in mijn nieuwe notitieboek, trek me af en toe terug in mezelf omdat het wel veel prikkels zijn en heb rust over mijn besluit.

Maar dan gaat het toch mis. We bespreken de indeling van de nieuwe intervisiegroepen. Iemand doet een voorstel dat afwijkt van wat ik in mijn hoofd heb en waar ik voor gekozen heb. De auto van twijfel en doen wat de ander wil staat stil en ik stap in. Plankgas rijdt hij weg en ik ben de controle kwijt. Het ging te snel. Ik vergat stil te staan en te voelen.

Het weekend is voorbij, de eerste studenten zijn al vertrokken en door een opmerking van een medestudent barst ik alsnog in huilen uit. Wat heb ik gedaan? Gelukkig, met wat hulp van mijn medestudenten lukt het me om op mijn beslissing terug te komen. Ik stap uit de auto en wordt weer toeschouwer van mijn gedachten-snelweg.

Voelen, durven en doen! Die volgorde. Soms lukt het, soms niet. Geen probleem, er komt altijd een volgende kans en je kunt ook op iets terugkomen.

Het eerste weekend is voorbij. Een mooie start van een nieuw studiejaar. Ik ben nog lang niet uitgeleerd en ben blij met deze intensieve, persoonlijke en professionele opleiding, met de kundige en betrokken trainers en met mijn stuk voor stuk unieke en bijzondere medestudenten. En... ook een beetje trots op mezelf.

2 opmerkingen: